Am Tisch näbe mir hocket e Frou, en Asiatin, öppe drissgi. I kenne se nid. Si chönnt vo Tibet cho oder vo Nepal. I weiss es nid. Si redt mit ere Kollegin. Ihre Wortschatz, ihri Ussproch, was si seit und wie sis seit, aues düttet druf häre, dass ihri Muetersproch e Mundart vom Kanton Solothurn isch.
Es paar Tag spöter holen i z Züri im Bahnhof es Kafi. Der Maa, am Kafistang isch e Tamil oder en Inder, kei Ahnig. Är frogt mi im ne schön breite Züridütsch, was i wöu. «Gärn es Kafi», sägen i, «schwarz, ohni Zucker.» Är seit, es machi vieri zäh. Är het ke Akzänt, isch sicher do geboren oder zmingscht do ufgwachse.
Im Fernseh redt der Brel Embolo, der jung Starstürmer vom FC Basu. Siner Öutere si Afrikaner. Är isch ds Basu i d Schueu, redt Basudütsch, fählerfrei. Der Embolo schuttet für d Schwizer Nationaumannschaft. Är seit säubschtverständlech «mir», wenn er d Schwizer meint.
Im Radio redt e Politiker vom Vouk. Ds Vouk heig entschide. Ds Vouk heig ds letschte Wort. E Vouksentscheid sig immer bindend. Ds Vouk sig schliesslech der Souverän. Ds Vouk müess sech nid rächtfertige.
Aues, was dä Politiker seit, schiint rächt klar. Me chönnt meine, es gäb nüt z widerspräche. Aber vilecht gubs öppis z froge: Wär meinsch du genau, wenn de vom Vouk referiersch? Wär isch ds Vouk für di? Ghört di Asiatin vom Näbetisch derzue oder nid? Ghört der Tamil vom Kafistang derzue oder nid? Isch der Embolo e Teil vo dim Vouk oder vom nen angere Vouk? Was isch das eigetlech, ds Vouk?
Der Liebgott isch ke Gränzwächter
Ar hingere Schibe vom Outo vor mir hets e Chläber, wo i auter Schrift druffe steit «Eidgenosse». Was wott mer dä Outomobilischt mitteile? Ds Outo isch es japanisches Modäu, auso meint er wahrschiinlech nid ds Outo. Är meint sich säuber. Är wott mer vermuetlech säge, «pass uf, i bi nid e Secondo, mis Bluet isch rein».
Won ig e Bueb bi gsi, hei mer dä Begriff «Eidgenosse» nume grad im Gschichtsungerricht ghört. Und der Begriff «Vouk» im Zämehang mit der Schwiz hets denn ou no nid ggä. Denn han ig das Wort «Vouk» vor auem us em Religionsungerricht gkennt. Dört het men üs Ching mängisch vom «userwäuhte Vouk» oder vom «Vouk Gottes» verzöut. Vouk isch nid e nationali, sondern e religiösi Einheit gsi.
Es isch erstuunlech, wie mer i de letschte Johr hei aagfange, religiösi und historischi Begriffe nöi und angers z bruuche. Viellecht sötte mer ufpassse, dass mer nid plötzlech no gloube, mir Schwizer sige ds userwäuhte Vouk. Der Liebgott isch ke Gränzwächter. Und über d Zueghörigkeit zum Vouk entscheidet nid es Abziehbüudeli am Outo. Aber zum das verstoh, müesst me haut mägnisch chli umeluegen und umelosen i däm Land, wo so vüufäutig und so vüusprochig isch.